Soorten psychologen

Bij Psychologen Amsterdam werken een aantal soorten psychologen en therapeuten. Wat zijn de verschillen in opleiding, ervaring en de klachten die zij behandelen?

Psycholoog (ook wel: basispsycholoog)

Een psycholoog is een professioneel deskundige in de psychologie, de wetenschap die zich bezighoudt met het innerlijk leven (gedachten, gevoelens, wensen) en het gedrag van de mens.
De term psycholoog is in Nederland sinds 1993 niet meer beschermd. Om toch onderscheid te maken tussen mensen die zich eenvoudigweg psycholoog noemen en mensen die een universitaire studie hebben afgerond, heeft het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP) de classificatie Psycholoog NIP ingesteld. Dit houdt in dat alleen psychologen met een afgeronde universitaire opleiding tot Master in de psychologie, aangevuld met een jaar praktijkervaring zich Psycholoog NIP mogen noemen.

Gezondheidszorgpsycholoog (ook wel: GZ-psycholoog)

Een gezondheidszorgpsycholoog (GZ-psycholoog) heeft na de universitaire studie psychologie een postdoctorale beroepsopleiding van twee jaar gevolgd en kan werkzaam zijn in alle sectoren van de gezondheidszorg. GZ-psycholoog is in Nederland een beschermde titel. Een GZ-psycholoog die voldoet aan de wettelijke opleidingseisen kan zich registreren in het BIG-register. Met een BIG-registratie mogen zij hun beroepstitel gebruiken en vallen zij onder het tuchtrecht. BIG is een afkorting van de Wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg. Het doel van de Wet BIG is het bevorderen en bewaken van de kwaliteit in de gezondheidszorg.

Zowel een psycholoog als een gezondheidszorgpsycholoog behandelt psychische problemen (zoals verdriet, verslaving, depressie, angst, fobie) en problemen in de levenssfeer (denk aan verlies- en rouw, burn-out, relatieproblemen). Hoofdtaken van de psycholoog zijn het vaststellen van de diagnose en behandeling van je klachten. Daarbij worden psychologische kennis en ervaring toegepast.

Klik hier als je meer wilt lezen over het werk van een GZ-psycholoog.

Psychotherapeut

Een psychotherapeut is gespecialiseerd in het behandelen van cliënten met complexe, vaak in de persoonlijkheid gewortelde psychische klachten. De behandeling door een psychotherapeut kan zowel klachtgericht als persoonsgericht zijn. De psychotherapeut biedt een behandeling die vaak intensiever en langduriger is dan die van bijvoorbeeld de GZ-psycholoog. Een psychotherapeut heeft zowel aandacht voor de sociale omgeving van de cliënt als voor de cliënt als individu.

Psychotherapeuten hebben een postdoctorale beroepsopleiding van minimaal vier jaar gevolgd. Het beroep van psychotherapeut valt, net als dat van de klinisch psycholoog en de GZ-psycholoog, onder de wet BIG, de wet die de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg beschrijft. Voor behandeling door een psychotherapeut is een verwijzing nodig, bijvoorbeeld van een huisarts of een psycholoog. ‘Psychotherapeut’ is in Nederland een beschermde titel: alleen wanneer men een erkende opleiding tot psychotherapeut heeft gevolgd, en staat ingeschreven in het BIG register, mag men zich psychotherapeut noemen.

Klinisch psycholoog

Een klinisch psycholoog is een gespecialiseerde GZ-psycholoog die na de universiteit een zesjarige postdoctorale opleiding tot klinisch psycholoog heeft afgerond (eerst twee jaar een opleiding tot GZ-psycholoog en daarna vier jaar een vervolgopleiding om te specialiseren tot klinisch psycholoog). Het werkgebied van de klinisch psycholoog bestaat uit het diagnosticeren en behandelen van ernstige en complexe psychische problemen en psychische stoornissen en het verrichten van crisisinterventies. De klinisch psycholoog is veelal werkzaam in instellingen als ziekenhuizen of GGZ-instellingen, maar kan ook een zelfstandige praktijk voeren. Klinisch psychologen zijn geregistreerd in het BIG-register van klinisch psychologen.

Psychiater

Een psychiater is een arts, die de zesjarige studie geneeskunde heeft afgerond en zich daarna heeft gespecialiseerd in de psychiatrie. Een psychiater wordt daarom ook wel een medisch specialist genoemd. De opleiding tot psychiater duurt ongeveer 4,5 jaar.
De titel psychiater is een beschermde titel. Alleen wanneer men een erkende opleiding tot psychiater heeft gevolgd en staat ingeschreven in het BIG-register, mag men zich psychiater noemen.

Een psychiater is gespecialiseerd in het diagnosticeren en behandelen van complexe en/of langdurige psychische stoornissen en psychische problemen. Omdat een psychiater geneeskunde heeft gestudeerd en dus een arts is, kan een psychiater (in tegenstelling tot de psycholoog, GZ-psycholoog, psychotherapeut of klinisch psycholoog) als onderdeel van de behandeling ook medicatie voorschrijven.

Verpleegkundig specialist GGZ (ook wel: VS-GGZ)

Een verpleegkundig specialist GGZ heeft na het afronden van de HBO verpleegkunde een driejarige post HBO opleiding gevolgd tot VS-GGZ. Deze master combineert theorie met praktijk. Tijdens deze opleiding wordt o.a. kennis en vaardigheden opgedaan op het gebied van diagnostiek, farmacotherapie en diverse psychologische behandelmethoden.
De VS-GGZ is een beschermde titel: alleen wanneer men een erkende opleiding tot VS-GGZ heeft gevolgd en staat ingeschreven in het BIG-register, mag men zich VS-GGZ noemen.

Naast het zelfstandig diagnosticeren en behandelen van cliënten met enkelvoudige tot complexe psychische problematiek, mag een VS-GGZ medicatie voorschrijven. Dit mogen zij alleen doen voor zover het om minder complexe, routinematige recepten gaat, waarvan de risico’s te overzien zijn.

Psychomotorisch therapeut

Om een erkend psychomotorisch therapeut te worden, kun je een opleiding volgen op bachelor of master niveau. Deze opleiding duurt vier jaar tot zes jaar (afhankelijk van de keuze voor bachelor of master). Het beroep van psychomotorisch therapeut valt niet onder de Wet BIG.

Een psychomotorisch therapeut diagnosticeert en behandelt zelfstandig cliënten met diverse problematiek en heeft aandacht voor zowel de geest (psyche) als het bewegen (motoriek). In plaats van alleen te praten over je gevoelens en gedachten, heeft een psychomotorisch therapeut ook aandacht voor het lichaam. Een psychomotorisch therapeut werkt met bewegingsoefeningen en lichaamsgerichte technieken.

Systeem-, relatie- en gezinstherapeut

De titel van systeem-, relatie- en gezinstherapeut is niet beschermd en valt niet onder de Wet BIG. Er bestaat geen gerichte opleiding. Vaak heeft de therapeut een universitaire opleiding afgerond (bijvoorbeeld psychologie of gezondheidswetenschappen), veelal ook aangevuld met een opleiding tot EFT-therapeut (EFT is een vorm van relatietherapie, waarbij de emoties en behoeftes van beide partners en de liefde centraal staan).

Systeemtherapie is een vorm van psychotherapie die gericht is op relaties tussen mensen. Een systeemtherapeut betrekt daarom ook belangrijke naasten bij de therapie, zoals de partner, kinderen, broer, zus, ouders, buren, vrienden of collega’s. Een systeemtherapeut focust op de manier waarop mensen met elkaar omgaan en communiceren, maar ook op de mogelijke invloed van omgevingsfactoren zoals school, werk, buurt, religie en cultuur. De bekendste vormen van systeemtherapie zijn relatietherapie en gezinstherapie.